شار نوری (Luminous Flux)
كل نور خارج شده از یك منبع نوری در واحد زمان در تمام جهات در فضا را شار نوری میگویند. واحد شار نوری «لومن» میباشد كه با «Lm» نشان میدهند. در اصطلاحات مربوط به محاسبات روشنایی، شار نوری را با (Φ) نشان میدهند. شار نوری جزو مشخصات هر لامپ است و توسط شركتهای سازنده لامپ در كاتالوگ محصولات درج میشود. بنابراین هر چه شار نوری یك لامپ بیشتر باشد لامپ پر نورتر است.
در یک جسم منیر توان الکتریکی دریافتی طی فرآیند های مختلف فیزیکی به توان تابشی تبدیل می شود. این توان تابشی به روش محاسباتی با منحنی حساسیت روشنایی چشم انسان ارزیابی می شود. بنابراین شار نوری همان معادل فیزیکی توان تابشی است و معادل کل نوری است که از یک منبع منیر در تمام جهات فضا گسیل می شود. خارج قسمت شار نوری بر توان الکتریکی را بهره نوری نامیده و معیاری برای سنجش راندمان منبع نور می باشد
نكتهای كه باید در مورد شار نوری در نظر داشت این است كه عددی كه به عنوان شار نوری در كنار مشخصات لامپ درج میشود در واقع شار نوری اولیه لامپ است، اغلب لامپها پس از اینكه مدتی از عمرشان گذشت شار نوری آنها افت میكند، این افت شار نوری به دلیل فرسودگی و كاهش كارایی اجزای مختلف تشكیل دهنده ساختمان لامپ نظیر ماده فلورسنت، گاز داخل محفظه، تبخیر فیلامان تنگستن و ... میباشد. بنابراین داشتن ثبات شار نوری در ابتدا و انتهای طول عمر یك مزیت برای لامپ محسوب میشود كه در هنگام تهیه لامپ باید به این نكته توجه كرد.
به عنوان مثال شار نوری چند نوع لامپ متداول جهت داشتن درك بهتر از مفهوم شار نوری ذكر میگردد:
لامپ التهابی (لامپ رشتهای معمولی) 100 وات: 1360 لومن
لامپ فلورسنت T8 استاندارد 36 وات: 2300 لومن
لامپ متال هالاید دو سر 70 وات: 6500 لومن
حفظ شار نوری
نسبت شار نوری یک لامپ در زمان معینی از طول عمر به شار نوری اولیه که تحت شرایط تعیینشده اندازهگیری میشود. شار نوری یک لامپ با گذر زمان کاهش مییابد و عوامل زیادی نظیر گرما بر روی آن تاثیر گذار است. در اکثر منابع نوری پایان طول عمر لامپ هنگامی است که لامپ بسوزد و هیچ نوری از خود ساطع نکند، ولی در منبع نور الایدی هنگامی که شار نوری لامپ به %70 شار نوری اولیه برسد، به پایان عمر خود رسیده است و به همین دلیل در تعریف طول عمر، عامل دیگری به نام حفظ شار نوری نیز وارد شده است. مقایسه میزان حفظ شار نوری انواع مختلفی از لامپها در نمودار زیر ارائه شده است: